BASAJAUNAREKIN TOPAKETA
Pinudi-landaketa, autobide eta zementuz
inguratutako azken baso-irla autoktonoan babesten da gure Basajaun. Baso hau
gero eta txikiagoa da, bere malda piko-pikoa eta lur harritsuak salbatu du.
Aitzur bana hartu eta saku bete hur zein ezkur
eman zidan. Basajaunek ospa egin zuen baina ez basoko soilune batera, hantxe
basoak berak elurrak, haizeak edo denborak botatako zuhaitza ordezkatzen du.
Basajaun ordea, basoko mugara joan zen, muga horretan gizakien “soilune handia”
hasten da.
Esku zurratuak, aitzurraz erabilitako zalutasuna
eta animaliei nahiz landarei buruzko ezagupen zehatzak bere jardueraren
ezaugarriak ziren. Hemen aritza sortuko
da katagorri, arratoi eta insektuentzat; hor, erreka ondoan sahatsak eta haltzak tarientzat eta
amuarraientzat. Hau lizarra bat
ardiei itzala emateko; elorri zuriak
kirikiño eta azerientzat; intsusa
txinbo bidaiarientzat eta otsolizarra
birigarroei jaten emateko baita negurako gorostiak
ere.
Basajaun ez omen zegoen bakarrik basoan,
laguntzaileak ere bazituen.
Beti iskanbilatsua zen eskinosoa ezkur-ereinzalea zen; batez ere leku izkutuan ereiten
zituen, Basajaunaren aitzurra heltzen ez zen leku eta zokoetan: Pago-motz baten
hutsunean, arkaitzen artean, nekazari batek abandonatutako ortuan edo ezkurrak
erortzen uzten zituen erreka gainean urak basoan behera eraman zitzan.
Horrela, egunez egun, metroz metro inor
konturatu gabe basoa poliki-poliki zabaltzen ari zen.
ENCUENTRO CON BASAJAUN
Rodeado de plantaciones de pinos, autovías y
cemento, Basajaun se refugia en una de las últimas islas autóctonas, cada vez
más pequeñas, que aún le quedan, milagrosamente salvada por el desinterés de
los hombres debido a su fuerte pendiente, al suelo rocoso e inhóspito del
lugar.
Cogió una azada, un saco repleto de bellotas,
avellanas y otros frutos del bosque. Y se fue, no a un claro, allí ya se
encargará el propio bosque de sustituir al árbol tumbado por la nieve, el
viento o por el simple paso del tiempo, sino al lindero, allí donde se acaba el
bosque y empieza el “gran claro” de los hombres.
Pero Basajaun
no se encontraba solo, contaba con la inestimable ayuda de algunos aliados
del bosque.
El siempre escandaloso arrendajo tenía encomendada la importante labor de sembrar bellotas
en los lugares más inverosímiles, allí donde Basajaun no accedía con su azada;
en el hueco de un haya trasmocha, entre unas peñas en la pendiente, en un
huerto abandonado por un hombre cansado, o simplemente dejaba caer algunas al
arroyo para que el agua las llevase curso abajo y creciesen junto a los
hombres.
Y así día a día, metro a metro, el bosque se iba
extendiendo, sin que nadie se percatase de ello.
